Wat zijn intrusies?

” ’s Nachts schrik ik meerdere keren in de nacht wakker om te controleren of ze nog wel adem haalt.”

” Als ik met mijn baby achterin de auto weg moet, zie ik aanhoudend gruwelijke beelden over een andere weggebruiker die op me inrijdt als ik invoeg op de snelweg.”

“Afschuwelijke beelden over hoe ik mijn baby van de trap laat vallen, overvallen me dagelijks.” 

Ineens word je, totaal onverwacht, overvallen door beangstigende gedachten of beelden waarin je baby iets vreselijks overkomt, veroorzaakt door een ongeluk, ziekte of door jou handelen. De nare gedachten gaan niet altijd alleen over de baby. Het kan ook zijn dat jou of je partner iets overkomt. Dit worden intrusies genoemd.

Intrusies zijn ongewenste, negatieve gedachten of beelden die uit het niets lijken te ontstaan en zeer beangstigend kunnen zijn.

Intrusies bij moeders die eerder een kindje verloren.

Na een (herhaalde) miskraam, na een stilgeboorte of na babyverlies lopen vrouwen meer risico op deze beangstigende gedachten.  

De grote verantwoordelijkheid voor zo’n kleine baby vraagt veel van een kersverse mama. Slaaptekort, hormonale schommelingen en beangstigende gedachten die je zomaar ineens kunnen overvallen zijn stressvol. Als jij last heb van deze nare gedachten en beelden terwijl iedereen om je heen verwacht dat je blij en gelukkig bent, kan dat leiden tot schuldgevoelens en je het idee geven dat je faalt in je nieuwe rol als moeder.

Toch komen deze gedachten niet alleen bij nieuwe moeders voor. Ook vaders lijden eronder. Uit een Amerikaans onderzoek van Dr. Abramowitz en zijn collega’s is gebleken dat 91% van de moeders deze klachten heeft en 88% van de vaders. 91% en 88%!!! Dat zijn bijna alle kersverse ouders. In het prille ouderschap komen beangstigende en nare gedachten erg vaak voor. Ze hebben in het begin van deze nieuwe levensfase meer impact, blijven terugkomen en veroorzaken stress.

Waarom hebben nieuwe moeders er meer last van?

In mijn praktijk vragen veel moeders zich af waarom ze last hebben van beangstigende gedachten. Zoals in bovenstaande cijfers al te lezen is komen intrusies ontzettend veel voor. Het is normaal om ze te ervaren na de geboorte van een baby. Dat heeft een reden. Onderzoek wijst uit dat het moederbrein in de periode na de bevalling is geprogrammeerd om waakzaam te zijn en de baby te beschermen tegen gevaar. Deze vorm van alert zijn zou je een overlevingsmechanisme kunnen noemen, waarmee je je baby beschermt tegen ongelukken, ziektes en andere risicovolle situaties. Bij een druk kruispunt bijvoorbeeld, houd jij de kinderwagen net wat steviger vast. 

Daarnaast is de verantwoordelijkheid die je voelt voor je kindje groot. De plotselinge zorg voor zo’n kleintje die totaal afhankelijk van je is, is ingrijpend. Alles is anders en dat kan je behoorlijk uit balans brengen. Vooral vrouwen die voor het eerst moeder zijn geworden, vinden dit gevoel overweldigend. De grote verantwoordelijkheid in combinatie met gebroken nachten en onzekerheid maken je gevoeliger voor het ontwikkelen van angsten. Ook kan erfelijke aanleg een rol spelen.

Hoe weet je of deze gedachten gevaarlijk zijn?

Intrusies kunnen héél eng zijn. Je kunt er behoorlijk van schrikken omdat ze zich ineens opdringen en zeer beangstigend kunnen zijn. Maar hoe afschuwelijk en verontrustend je gedachten ook zijn, als je je er zorgen over maakt, is dat juist een goed teken. Het geeft aan dat het ‘maar’ gedachten zijn en dat ze niets te maken hebben met wie jij bent of wat jij wilt.

Beantwoord onderstaande vragen maar eens:

• Komen deze gedachten overeen met wat je daadwerkelijk wilt?
• Zou je het niet erg vinden als jouw gedachten uit zouden komen?
• Voelt het prettig om deze gedachten te hebben?

Wanneer jij met volle overtuiging ‘nee’ hebt geantwoord, hoef je je geen zorgen te maken.

Wat kun je aan intrusies doen?

We hebben bij angsten de neiging om ons probleem te ontkennen of te onderdrukken. Deze strategieën hebben een averechts effect. Evenals in paniek raken. Dit maakt je angsten juist erger.

Maar wat kun je nou wél doen? Ten eerste is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen en dat gaat vaak niet zo makkelijk als je je niet goed voelt. Toch kan het verschil maken en je écht een beter gevoel geven: ZELF– zorg!

• (Z) ZZZ zorg voor genoeg slaap.
• (E) Eet gezond en regelmatig,
• (L) Lach en doe Leuke dingen en
• (F) Fysieke inspanning – dat wil zeggen zorg voor voldoende lichamelijke beweging.

5 tips voor moeders met beangstigende gedachten

1. Onderzoek je angsten

Kijk eens naar jouw leven op dit moment. Waardoor zou jouw angst kunnen worden getriggerd? Is jouw angst soms mild en soms heviger? Wat maakt het erger? Waar kan jij moeilijk mee omgaan? Wat zorgt voor afleiding? Meer bewust zijn van je gevoelens en gedachten lijkt misschien nog beangstigender. Maar na wat speurwerk krijg jij een beter beeld van jouw angsten en wat je nodig hebt om ze de baas te blijven.

3. Ademhaling en ontspanning

Wanneer je angstig bent, speelt zich dat niet alleen af in je hoofd. Maar het heeft ook invloed op je lichaam: je hart gaat sneller kloppen, je ademhaling wordt oppervlakkiger, spieren zijn gespannen en je kunt duizelig worden. Wanneer je lichaam voortdurend alert is, is het steeds moeilijker om je te ontspannen. Als je hier niets aan doet, wordt je angst steeds erger en blijft je leven beheersen. Met ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken kun jij hier iets aan doen. 

5. Praat erover!

Het laatste maar misschien wel belangrijkste punt. Het is bekend dat (aanstaande) moeders terughoudend zijn in het delen van hun angstige en depressieve gevoelens. Vaak voelen deze vrouwen wel aan dat er iets niet goed gaat maar ze denken dat het erbij hoort en dat het vanzelf wel over zal gaan. 

Schaamte is ook een reden voor vrouwen om hun klachten niet bespreekbaar te maken. Misschien maak jij jouw gevoelens ook niet bespreekbaar uit angst dat ze je een slechte moeder vinden of denken dat er iets mis met je is.

Over je nare gedachten praten kan je ook het gevoel geven dat het erger wordt wanneer je het uitspreekt. Alsof je met het uitspreken van je gevoelens bevestigd dat er iets mis met je is. Het tegenovergestelde is waar. Als je erkent dat je last hebt van je angsten en je spreekt het uit, ontstaat er vaak al wat rust. Praat erover dan hoef je het niet alleen te doen!

Hoe weet je of je meer hulp nodig hebt?

Zoals je inmiddels al meerdere keren hebt kunnen lezen heeft bijna iedere moeder nare en beangstigende gedachten. Maar de intensiteit en de impact die ze hebben op je leven is per persoon verschillend. Misschien red jij het heel goed met de tips die ik je gegeven heb.

Ervaar jij geen roze wolk en twijfel je of jouw klachten misschien zouden kunnen wijzen op een postnatale depressie (postpartum depressie). Neem dan gerust contact met me op. Tijdens een vrijblijvend telefoongesprek kijken we samen, eventueel in overleg met je huisarts of verloskundige, of ik de juiste persoon ben om jou te begeleiden of dat er andere zorg nodig blijkt. 

Weet dat er hulp is. Dat hoeft niet altijd intensieve of langdurige therapie te zijn. Een aantal sessies kan genoeg zijn om je een stuk beter te voelen. Je kunt mij mailen als je vragen hebt of behoefte aan begeleiding.